Jumat, 23 Maret 2018

SOMBA MA DEBATA PARGOGO NASO HATUDOSAN

JAMITA EVANGELIUM, MINGGU PALMARUM 28 MARET 2018
Turpuk: Pangungkapon 19:6-10

SOMBA MA DEBATA PARGOGO NA SO HATUDOSAN


Patujolo
Targoar do buku pangungkapon tu buku Apokaliptik lapatanna: buku na marisihon alatan manang tudutudu taringot tu angka na naeng masa sogot. Di Buku Pangungkapon on: dipabotohon tu huria i aha na naeng masa dohot tumpal ni angka na badia di Harajaon ni Debata.  Andorang so sahat tu hasonangan sogot: marsitaonon do huria i mangadopi huaso ni portibi on, alai na ro ma Kristus i, manaluhon saluhutna angka huaso harajaan ni portibi on, mandabu uhum tu angka pardosa jala pasahat tumpal tu angka na badia. Alani i mansai gomos diondolhon pangungkapon on, asa satia ro di ujungna. Ai na satia ro di ujungna i do na manganhon parbue ni hau hangoluan, na di paradaiso ni Debata (Pangungkapon 2:7+26)

Di hita angka panjaha Buku Pangungkapon on, tarlumobi di hita panjaha modern (nuaeng) taokui maol do tutu mangantusi aha na digurithon dibagsanna, ala godang angka pandohan (istilah) na so hea tapangke di bahasa siganup ari, dungkon ni i adong angka tanda dohot symbol-symbol dipanggoari na maol antusan ni panjaha nuaeng. Alai molo di jaman ni panurat manjahai tontu mura dope botoonnasida angka dia na tinuju ni panurat, hita do na maol mangantusi ala angka pandohani ndada somal tapangke. Alanii mansai porlu do angka pangurupion marhite angka na manjaha literatur na mangalapathon na ginoar di buku Pangungkapon on hombar tu konteksna dohot angka buku tafsiran na adong taringot tu buku pangungkapon.

Buku pangungkapon sada surat apoapo tu huria i asa manahan nasida di haporsuhon godang. Marniae do huriai ala ni pangalaho ni Kaisar Rom. Marsingkat sorin do kesar Romawi paro parungkilon tu huria tarlumobi mai ala parenta ingkon sombaon Kesar i. Ro do parenta ni kesar asa sude na ginomgomanna manomba kesar Romawi di tingki Kaisar Domitianus (80-96M). Andorang soi masa do parmusuon tu halak halak Yahudi dohot Kristen na sobu sian Kesar Nero na pola mangaleksehon Bagas Joro Jerusalem (diperkirakan taon 70 M). Parungkilon bolon doi di huria, tarlumobi ma nang na manomba Kesar, ai di angka na porsea ndang adong dalanna huria manomba Kesar songon Debata, ai holan sasada Debata do sisombaon. Laos ido na diondolhon ni turpuk jamita di minggu on, paboa; Holan sasada Debata do sisombaon dohot sioloan.

Palmarum:
Domu tu goar ni Minggu, denggan uhalonta saotik taringot tu “palmarum”. Palmarum lapatanna “maremare”; maremare dipangke bahen gabagaba manomunomu angka na sangap. Masa do panomunomuon tu Jesus di tingki mamasuhi Jerusalem marhite na dipampeakhon na torop i maremare huhut mandok: hosianna! hosianna! Panomunomuon marhite maremare dohot ende i pabotohon panindangion dohot panandaon di diri ni Jesus Kristus.

Mateus 21:9 Alai sude natorop i, angka na di jolona nang na mangihut sian pudi pe, mangolopolophon: Hosianna di Anak ni raja Daud! Pinasupasu ma na ro marhitehite Goar ni Tuhan i! Hosianna ma di ginjang!

Hosanna lapatanna; palua ma hami (selamatkanlah kami). Ima sada panghirimon naung leleng di bangso Israel di Mesias Sipaluai. Panghirimon Mesias i masa di tingki habuangan Babel, maimaima di Sipalua na paluahon nasida sian habuangan Babel tu Yerusalem. Na ro ma Mesias  jala bangkit paulakhon harajaon ni si Daud na tarbarita i (boi taida di buku Panurirang Jesaya, Yeremia dohot Yehezkiel). Uasan do nasida di haroro ni Mesias sahat tu jaman ni Tuhan Jesus. Nunga torop nasida marnida angka halongangan na pinatupa ni Tuhan Jesus, torop nasida naung tumangihon jamita dohot pangajaran ni Tuhan Jesus. Manang tudia Jesus sai torop halak mangihuthon Ibana. Jala sian tongatonga ni angka Farisi sai dilului nasida do tanda paboa sintong do Jesus i Mesias na pinarbaga. Alai ndang adong be sasintongna ganggu ni roha molo dipaihutihut Barita ni Tuhan Jesus paboa Ibana Mesias. Ido umbahen na torop nasida manomunomu Jesus tingki mamasuhi Jerusalem.

Antong minggu palmarum on ima: sada minggu panomunomuon, panindangion dohot panjanghonon tu diri ni Jesus na naeng bangkit raja di tongatonga ni bangso Israel songon na hinirim nasida. Pangkirimon ni natorop ima Jesus do Mesias anak ni Debata naung diparbagabaga sian padan na robi. Jala tangkas doi nang di panindangion ni si Simon Petrus na mandok: “Kristus (Mesias), Raja na pinarbagabagai do Ho, Anak ni Debata na mangolu.” (Mat 16:16). Laos ido na diendehon ni natorop i mandok: Hosanna, Hosanna!  Alai asing do na hinirim nasida dohot missi ni Jesus, anggo harajaon na binoan ni Jesus ndada harajaon “politis” alai Harajaon ni Debata. Harajaon ni Debata na mamboan hita tu haluaon sian dosa hamatean tu hangoluan si saleleng ni leleng na. Ai ndada harajaon portibion na naeng pabangkiton ni Jesus Kristus, alai harajaon na marojahan di hatigoran dohot hasintongan ni Debata.

HATORANGAN NI TURPUK:

Turpuk Jamita di minggu Palmarum on diuhal sian Buku Pangungkapon: ende olopolop hamonangan ni angka na badia (The Triumph of the Saints). Nunga salpu parungkilon bolon i ro ma olopolop hamonangan, ala naung mangarajai Jesus Kristus di habangsaNa. Marende angka na badia pangisi ni pardisurgo ala nunga talu harajaon hasiangan on, ai nunga manggomgomi Jesus Kristus di harajaonNa.

Dao dumenggan jahaonta bindu 17-18; paraloan ni huria dohot angka huaso harajaon hasiangan on. Alai di bindu 19 ima sada hamonangan ni huria (puncak kemenangan).  Nunga talu saluhut angka huaso dohot harajaon na di hasiangan on na mambaen parungkilon angka na badia, marhite hamonangan i marujung ma sude parungkilon gok olopolop angka na badia ai nunga bangkit jala mangarajai Jesus Kristus di habangsana na gok hasangapon, hagogoon dohot hamuliaon. Ibana do raja sigomgom saluhut na manguhum angka parhuaso tu api pamurunan, jala na pasahat tumpal hangoluan tu angka na porsea jala rap mangan tu pesta bolon ”Panganan ujuan ni Birubiru i” (ay 9).

Haleluya, Jesus Kristus Bangkit Raja
i) Dimulai do bindu 19 ayat 1 i mandok: ‘dung salpui’ aha do dung salpu i? Molo tajaha do bindu 17-18 dipatorang taringot  partongtangan ni huria dohot huaso anti kristus. Partontangan i dihamonangkon Kristus nang pe dung jolo manaon huria i. Godang do nang taida di buku Padan Naimbaru paboa: dipaingot apostel Paulus di Efesus 6:12: “ai ndada marungkil hita mangalo mudar dohot sibuk, angka harajaon do.” Suang songoni nang Apostel Petrus pasunggulhon na maotaot do sibolisi mangalului sibondutonna (1 Petrus 5:8)

ii) Nunga pesan Babel. Dipangke panurat Buku Pangungkapon do istilah “Babel”, paingothon nasida tu habungan Babel na manaon haporsuhon ala ni huaso ni Babelonia. Songon uas ni bangso na tarbuang di Babel, lobi songoni ma uas ni huria asa malua si huaso ni portibi on. Saut do na hinirim i, ai nungga pesan Babel na balgai (18:2 d.u). Hata Babel di buku Pangungkapon martudutudu doi tu huaso ni Romawi na parohon ragam ni parungkilon ni huria. Nunga talu huaso ni portibi on marhite Jesus Kristus. Laos ido sihaporseaonta paboa dao gumogo huaso ni Kristus na manaluhon nasa huaso di porti bi on. 2:11 jala asa nasa na marsoara marhatopothon: Jesus Kristus do Tuhan, bahen hasangapon ni Debata Ama! (Ida nang Rom 14:11)

iii) Haleluya, Nunga Mangarajai Debatanta.
Dison dipabotohon paboa nunga ditaluhon Kristus nasa huaso ni parhuaso na di portibi on. Ndang sihabiaran be angka huaso ni parhuaso, ai dual gumogo huaso ni Kristus. Bindu 19 on ima ende hamonangan; soara ni pardisurgo na mangendenhon haluaon marhite hamonangan ni Kristus. Hamonangan ni Kristus olopolop ni angka na porsea laos mandabu uhum tu parhuaso portibion ima hamatean dohot tutungon tu api (18:8), mangandungi ma saluhut harajaon manangisi paruhuman na masa tu nasida (18:9-19). Olopolop ni angka na porsea ima: hasonangan dohot las ni roha tu angka na badia. Jala saluhutna angka pardisurgo mangendehon dohot mangolophon paboa: Kristus bangkit Raja.

Martua ma na dijou tu pesta panganon ujuan ni Birubiru
i) Manguduti ende hamonangan angka na porsea dipabotohon do di turpuk on paboa las ni roha ni angka na porsea ima pesta hasampuran raya ni Birubiru. Molo evangelium Johanes tangkas do dipabotohon paboa Jesus do Birubiru ni Debata marhite pandohan na tangkas: “ondo Birubiru ni debata” (Joh 1:29+36). Biruboru ni Debata ima pelean pardengganan, pelean haluaon na pinatupa ni Debata tu bangsona. Jadi molo didok dison pesta unjuk,pesta ujuan ni birubiru,ima naung ro Mesiasna mangalap na badia. 
Di buku Padan Narobi nunga torang Mesias i dipatudos do pangoli, jala pangisi ni Yerusalem songon oroan. Haroro ni haluaoni ima haroro ni Sipaluai songon pangoli na mangalap oroanna (Pat Jes 62:5; 16:9; Jer 7:34; 25:10; 33:11). Jala las ni roha di haluaoni jotjot dipatudos las ni roha ni pangoli. Angkup nii godang do nang tudosa dohot parumpamaan na niajarhon ni tuhan Jesus taringot tu las ni roha ni harajaon ni Debata tudos tu parpestaan boi tajaha; Mateus 26:26-28)

ii) Domu tu pandohan “birubiru ni Debata” jumpang hita doi di tingki dipangido Debata tu si Abraham asa pelehononn anakna si Ishak di dolok Moria. Diula si Abraham do na nidok ni Debata, nang pe naung leleng i dipaima jala i holani do dalan asa marpinompar Ibana sian bagabagai. Dihabulusonnai mangulahon parsuruon ni Debata, ida ma nunga di parade Debata birubiru sipelehonon ni Abraham sikkat ni si Ishak (Jaha 1 Musa 22:1-14).  Angkup nii pesta hasampuran rea ni birubiru i, marhadomuan do tu haluaon na pinarade ni Debata tu saluhut bangso Israel sian Misir, ima toru na pasampuluhona hamamate ni buhabaju. Mangandungi do saluhut pangisi ni tano Misir ala ganup bagas matean anak buhabajuna. Alai anggo bangso Israel ala ni mudar ni birubiru na nidaishon tu ganup tohang ni bagasna be gabe malua do nasida sian hamatean i. (Jaha 2 Musa 12;1-28). Na parpudi di Padan na Imbaru ima parpadanan na badia: dipelehon Jesus dirina gabe pelean pardengganan. Molo tajalo roti dohot anggur di ulaon na badia parningotan doi di haluaon naung pinarade ni Debata dibagasan Jesus Kristus, ima patoguhon haporseaonta di haluaon i.

iii) Ise do angka na dijou tu pesta ujuan i? Sude do dijou debata tu ontangani, alai ise na olo ro marsaulihon ido na dapot. Di panindangion haporseaonta tadok do paboa: angka na porsea di Jesus Kristus, Birubiru ni Debata na pinelehon bahen pardengganan tu saluhut jolma ido na marsaulihon pesta ujuan i. Tajalo do parpadanan na badia songot parningotan na dohot do hita di haluaoni.Angkup ni dibagasan pandidion na badia tarsahap do hita gabe sangkambona di hamamate dohot di haheheon ni Kristus i (Rom 6: 4). Manang ise na porsea jala nididi dapotan hangoluan (Markus 16:16).

iv) Aha do siparadeon ni angka naporseai ? Marabit nasaksak ima hatigoran.
Di pangajaran ni Tuhan Jesus taringot tu na diontang tu pesta diharuarhon do sahalak na niontang tu pestai ala so marpahean pesta (Ida Mat22:11). Nunga dipatorang di ginjang paboa, pesta unjuk sihalashonon ima pesta rohani do, pesta ala naung maruli tumpal hangoluan hita saluhutna di Harajaon ni Debata. Nasa na diontang tu pesta, hasampuran raya i naeng ma marabithon hapintoron. Marabit nasaksak, ima simbolni ‘habadiaon”, bontar managn kesucian). Huriai badia ndada ala ni pambahenanna, ala ias ala diburi Jesus marhite mudarna naung durus di Golgatha. Marabit na saksak, lapatanna ala naung pinarbadiaan ni Kristus do hita, naeng ma parange ni na porsea naeng marpangalaho hatiuron (Efesus 4:1 dst) jala marpahean sinjata ni halak Kristen di Efesus 6;12-20): marhohoshon hasintongan, marbajubaju partahanan hatigoran, marsipatu asa ringgas marbarita nauli,tahuluk haluaon dohot podang ni tondi ima hata ni Debata. Tapangke ma pahean ni angka na badia ima parange na badia na dihalomohon ni Debata sian angka na porsea.

Holan Debata do Sisombaon
Impola na patoluhon sian turpuk jamita on, ima: Holan Debata do sisombaon. Ditonahon turpuk jamita on do sikapna laho manulak manomba kesar manang segala bentuk na mambahen Debata marangkup. Dilehon Debata do Patik tu Si Musa asa holan debata sisombaonna. Andorang sosahat nasida tu tano Kanaan, tangkas do dipodahon si Josua paboa: Ingkon Debata Oloan. Sahat tu angka  tingki ni panurirang, mansai koras di dialo panurirang nasa bentuk berhala. Baliksa dampak ni na manundali Debata gabe tarbuang nasida tu Babel.  Nang dipangunjunan na masa tu Jesus, diuji si Bolis i do naeng pasahathon harajaon portibion, hamoraon dohot hasangaponna. Alai dialusi Jesus do: Laho ma ne ho Bolis; Tuhan Debatam do sisombaonmu, sasadasa do sioloanMu. (Mat 4:10-11).

Godang do berhala ni portibion, na manait roha ni jolma mardebatahon hamoraon, hasangapon,pangkat dhot jabatan na dirajumi mangalehon hasonangan dohot hangoluanna. Dosa na balga do I molo gabe dipardebata hamoraon dohot hasangapon. Laos songoni ma sikap ni jolma na naeng saru pa dohot Debata. Ai madabu jolma na parjoloi tu dosa ala targoda nasida naeng dos dohot Debata hombar tu husiphusip ni si Bolis i mangunjuni jolma i (1 Musa 3:5).  Hata ni Debata na tarsurat di Bible on mangondolhon holan sada do Debata sisombaon jala sioloan. Nang pe  adong sian angka na sangap di tanoon naeng dos dohot debata manang pabangkithon dirina gabe debata tu na ginonggomanna songon Nebukadnezar na pabangkithon dirina gabe sisombaon (Kitab Daniel), suang songoni nang Kesar (na di Buku Pangungkapon).

Dipatorang jamita sadarion do: Holan Debata do sisombaon. Ido umbahen na didok di ayat 10: “unang ma songon i! Donganmu naposo do ahu jala dongan ni angka hahanggim.” Sada statement na tangkas, sialoon do nasa rumang ni berhala, tarlumobi hadirion ni jolma na pabangkithon dirina gabe debata maradophon donganna. Holan Debata do sisombaon, na manompa dohot na mangalehon hangoluanta diportibion rodi hangoluan saleleng ni leleng na.

PANIMPULI
Nunga taida hatorangan na pinatomutomu di ginjang, ima ende hamonangan ni angka na badia  ala nunga talu nasa huaso di hasiangan on namangambat hita tu hasonanganta. Jesus kristus do ran a marhuaso na manaluhon nasa huaso na adong doi hasiangan on. Tajalo jala tajanghon ma Ibana di ngolunta. Taloas ma Ibana mangarajai rohanta, pingkiranta dohot nasa gulmit ni ngolunta asa taruli hita dihasunangan na sun denggan.

Holan sasada debata do sioloan; tapasiding ma nasa pikiran dohot nasa na manait rohanta mangido pasupasu sian alatan (nujum), tukang ramal, sian datu, sian angka na manggoari diri na “orang pintar”. Holan Debata do sihaporseaan dohot haposanta na mangalehon hangooluanta. Torop do sian angka ruasta na berniat dohot di angka Pilkada, Pileg dohot angka jabatan hombar tu Agenda Nasional: Manang dia situjuan ni rohanta tajamothon ma naso tupa hita mangido bisukbisuk dohot gabe pangoloi di angka berhala manang ulpuhan ni hadatuon. Nunga talu saluhutna nasa huaso na di hasiangan on di bagasan Jesus Kristus. Saluhut na pinangido ni roha di ngolu on tajalo ma holan di bagasan Jesus Kristus.

Marragam do na pinataridahon ni portibion marhite angka hinadeakna be; pola tahe deba pabangkithon dirina hira Debata, adong na deba hira marhuaso ibana namanontuhon ngolu manang nasib ni donganna jolma. Sialoon do pangalaho si songoni. Sude do hita naeng marserep ni roha, ia dongan jolmai sihaholongan do songon aleale. Ndang adong dalanna tumimbo sasahalak di ngoluna ala ni huasona, ala ni hamoraonna, ala ni hasangaponna. Baliksa tahe lam timbo pasupasu dohot kesempatan na nilehon ni Debata tu hita tapangke mai gabe peleanta asa lam torop halak na mamuji dohot pasangaphon Debatamandok: Hosanna! Hosanna!

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

KEBAHAGIAAN ORANG BENAR

  Kotbah Minggu Exaudi Minggu, 12 Mei 2024 Ev. Mazmur 1:1-6 KEBAHAGIAAN ORANG BENAR Selamat Hari Minggu! Sahabat yang baik hati, kotbah ming...